تفاوت تفاهم نامه با قرارداد و توافقنامه یکی از موضوعات ظریف در انعقاد انواع سندهای همکاری داخلی و خارجی است. تفاهمنامه، توافقنامه و تنظیم قرارداد سه نوع سند مهم هستند که هر یک ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. در این مقاله، به بررسی تفاوتها و شباهتهای این اسناد خواهیم پرداخت و نکات کلیدی برای تنظیم آنها را بررسی خواهیم کرد. در واقع هدف این مقاله کمک به خوانندگان برای درک بهتر این اسناد و انتخاب مناسبترین گزینه برای نیازهای خود است.
تفاهمنامه چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
تفاهمنامه به عنوان یک سند غیررسمی و غیرالزامآور، معمولاً به منظور بیان نیتها، اهداف و توافقات اولیه بین دو یا چند طرف تنظیم میشود. تفاوت تفاهم نامه با قرارداد و توافقنامه، تا حدی مرتبط با مرحله مذاکره است. این نوع سند بیشتر در مراحل ابتدایی مذاکرات و همکاریها مورد استفاده قرار میگیرد. تفاهمنامهها میتوانند شامل جزئیاتی درباره موضوعات مختلف، از جمله پروژههای مشترک، همکاریهای تحقیقاتی، یا حتی توافقات تجاری باشند.
به طور مثال در شرایطی که افراد قصد دارند زمینه را برای همکاری یا معاملهای در آینده ایجاد کنند، ولی متعهد به الزامات قانونی سفت و سختی نشوند، از تفاهم نامهها استفاده میکنند. میتوان از این سند برای قرارداد های کاریابی استفاده کرد. تفاهم نامه نسبت به قراردادها از الزامات قانونی کمتری برخوردار است.
از طرفی معمولا انعطافپذیری تفاهم نامهها بسیار بیشتر از نمونه قرارداد است و به راحتی میتوانید در مفاد آن تغییرات مورد نظرتان را اعمال کنید.
انواع تفاهمنامه و کاربردهای آن
تفاهمنامهها میتوانند در زمینههای مختلفی مورد استفاده قرار بگیرند. زمانی که با انواع تفاهم نامه آشنا میشوید، تفاوت تفاهمنامه با قرارداد بیشتر برای شما مشخص خواهد شد. برخی از انواع رایج تفاهمنامهها عبارتند از:
- تفاهمنامههای تجاری: برای همکاریهای تجاری و سرمایهگذاری؛
- تفاهمنامههای تحقیقاتی: برای پروژههای مشترک علمی و تحقیقاتی؛
- تفاهمنامههای فرهنگی: برای تبادل فرهنگی و هنری؛
- تفاهمنامههای آموزشی: برای همکاری بین مؤسسات آموزشی؛
در نهایت تمام انواع تفاهم نامهها در دسته بندی تفاهم نامه عمومی و خصوصی قرار میگیرند. تفاهم نامه عمومی آن دست از تفاهم نامههایی هستند که بین دولت با سایر سازمانهای عمومی منعقد میشود. ممکن است تفاهم نامههای عمومی برای همکاریهای آینده منعقد شوند. از طرفی تفاهم نامههای خصوصی بین اشخاص حقوقی برقرار میشوند.
توافقنامه چیست و چه تفاوتی با تفاهم نامه دارد؟
توافقنامه به عنوان یک سند رسمیتر و الزامآورتر نسبت به تفاهمنامه شناخته میشود. این نوع سند معمولاً به منظور تنظیم شرایط و ضوابط خاصی بین طرفین تنظیم میشود و میتواند شامل جزئیات بیشتری نسبت به تفاهمنامه باشد.
در نتیجه فرقتفاهم نامه با توافقنامه بیشتر مربوط به الزام آوری و جزئیات میباشد. توافق نامهها به طور کلی در دو دسته توافق نامه رسمی یا عادی تقسیمبندی میشوند. توافق نامهها با اینکه در مرحلهای پیش از قرارداد اصلی تنظیم میشوند، اما نسبت به تفاهم نامه، تعهدات بیشتری برای طرفین ایجاد خواهند کرد.
قرارداد چیست و چه جایگاهی در حقوق دارد؟
قرارداد به عنوان یک توافق رسمی و الزامآور بین دو یا چند طرف تعریف میشود که بر اساس آن طرفین متعهد به انجام تعهدات خاصی میشوند. قرارداد های صلح نامه انواع پرکاربرد این سند حقوقی هستند. قراردادها مالی و غیر مالی در حقوق دارای اهمیت ویژهای هستند و میتوانند در زمینههای مختلفی از جمله تجارت، کار، اجاره، و خرید و فروش مورد استفاده قرار گیرند.
در یک کلام میتوان گفت که افراد پس از اینکه درمورد تعاملات مشترک خود تفاهم نامه و توافق نامههایی را تدوین و امضا کردند، اقدام به تنظیم قرارداد رسمی و قانونی میکنند.
وجود اطلاعات دقیق و تمام جزئیات معامله از مشخصات طرفین تا ابعاد و نوع موضوع قرارداد، مواردی هستند که باید در تنظیم قراردادها مورد توجه قرار بگیرند.
از طرفی قراردادها بسیار الزام آور هستند. با انعقاد قرارداد، طرفین اختیاراتی را از خود سلب کرده و تعهداتی را به طرف دیگر میدهند. این تعهدات در مراجع قانونی قابلیت پیگیری دارد و ممکن است درصورت عدم اجرا، منجر به هزینه مالی و اعتباری شود.
تفاوت تفاهمنامه با قرارداد چیست؟
اساسیترین تفاوت تفاهمنامه با قرارداد مرتبط با میزان الزامآوری آنها است. قرارداد طرفین معامله را به طور قانونی متعهد به اجرای بندهای قرارداد میکند. این در حالتی است که بندهای تفاهم نامه برای طرفین الزام قانونی ایجاد نمیکردند.
از طرفی میزان توجه به جزئیات نوع دیگری از تفاوت تفاهمنامه با قرارداد است. در تفاهم نامه تنها یک نمونه کلی از نقشه راه و کلیت موضوع مورد تایید طرفین قرار میگیرد؛ این در حالی است که در قراردادهای رسمی و غیر رسمی موضوع قرارداد با تمام جزئیات ذکر شده و تمام بندهای آن به توافق افراد رسیده است.
در نهایت باید گفت که تفاهم نامه یکی از مراحلی است که افراد طی میکنند تا به عقد قراردادی مطمعن و حسابشده برسند. لذا قرارداد کلیت و الزامات بیشتری با خود به همراه خواهد داشت. به طور مثال صلح نامه یکی از توافقاتی است که به صورت قرارداد منعقد میشود.
شباهت تفاهمنامه، توافقنامه و قرارداد چیست؟
تا اینجای کار بیشتر درباره تفاوت تفاهم نامه با قرارداد و توافقنامه صحبت کردیم. اما همانطور که میدانید مفاهیم حقوقی معنا و کاربردهای بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند.
هر 3 مورد در راستای برقراری همکاری در آیندهای نزدیک بین طرفین منعقد میشوند. درواقع افراد ترجیح میدهند به جای آنکه مستقیما و به بدون مذاکره ملزم به انجام تعهدات شوند، مرحله به مرحله طرف خود و نوع وظایف را شناخته و پیش بروند. مرحلهای بودن انعقاد قرارداد به افراد کمک میکند تا در خلال این روند با سایر شرکا مشورت کرده و گزینههای دیگر را نیز بررسی کنند.
همچنین هر سه نوع سندی که مورد بحث قرار گرفت، در فرآیند انعقاد همکاری میان طرفین کاربرد دارند. همه آنها با هدف ایجاد سندی معتبر که نشان دهنده همکاری باشند، مورد استفاده قرار میگیرند.
اصول و نکات مهم در تنظیم تفاهمنامه
برای تنظیم یک تفاهمنامه مؤثر، نکات زیر را باید مد نظر قرار داد. این نکات در تمام قراردادها مانند قرارداد استخدام پرستار کودک نیز به همین ترتیب باید تنظیم شود:
- شناسایی طرفین: نام و مشخصات کامل طرفین باید به وضوح ذکر شود.
- بیان اهداف: اهداف مشترک باید به روشنی بیان شوند.
- موضوع تفاهم نامه: همانطور که درمورد تفاوت تفاهم نامه و توافق نامه ذکر کردیم، موضوع مورد بحث باید به طور دقیق ذکر شود.
- جزئیات اجرایی: هرگونه جزئیات اجرایی یا زمانی باید مشخص شود.
- حفظ محرمانگی: در صورت لزوم، بندهای مربوط به حفظ محرمانگی اطلاعات نیز باید گنجانده شوند.
- تاریخ شروع و انقضای تفاهم نامه: تفاهم نامه باید شامل تاریخ آغاز و پایان باشد تا طرفین بتوانند برنامهریزی مناسبی برای ادامه همکاری یا قطع آن داشته باشند.
تنظیم توافقنامه؛ چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
در بررسی تفاوت تفاهم نامه و توافقنامه به این مسئله اشاره کردیم که توافق نامه درواقع فرم جدیتر تفاهم نامه است و جزئیات بیشتری در خود جای داده است. لذا نکات حقوقی که برای توافق نامه انواع معاملات مانند قرارداد انتقال مالکیت برند و علامت تجاری باید مورد توجه قرار بگیرد، مشابه تفاهم نامه است.
در تنظیم تفاهم نامه باید مشخصات طرفین، موضوع بحث با جزئیات بیشتر، شرایط حفظ محرمانگی، مدت زمان توافق و روش حل اختلاف مورد بحث قرار بگیرد. جزئیات مرتبط با توافقات و مواردی که با جلو رفتن مذاکرات مد نظر قرار گرفتهاند، باید در توافق نامه قید شوند.
مزایا و معایب تفاهمنامه در مقایسه با قرارداد و توافقنامه
یکی از سوالاتی که در فرآیند بررسی تفاوت تفاهم نامه با قرارداد و توافقنامه مورد بحث قرار میگیرد، مرتبط با مزایا و معایب تفاهم نامه است.
مزایای تفاهم نامه
- انعطاف پذیری بالاتر نسبت به توافق نامه و قرارداد در زمینه اضافه کردن بندهای مرتبط با همکاری، از مزایای تفاهم نامه است.
- روند تنظیم بندهای مرتبط با تفاهم نامه بسیار سادهتر از بندهای یک قرارداد رسمی است.
- تفاهم نامهها این امکان را به افراد میدهند تا به راحتی بندهای مرتبط را تغییر بدهند.
معایب تفاهم نامه
- عدم الزام آوری باعث سوء استفاده برخی از افراد از بندهای همکاری خواهد شد.
- هرچند تغییر پذیری بالا نوعی مزیت محسوب میشود؛ اما ممکن است طرفین را نسبت به توافق نامطمعن کند.
پاسخ به سوالات متداول درباره تفاهمنامه، توافقنامه و قرارداد
آیا تفاهمنامه الزامآور است؟
خیر، تفاهمنامه معمولاً غیرالزامآور است.
چه زمانی باید از توافقنامه به جای تفاهم نامه استفاده کرد؟
زمانی که نیاز به تنظیم شرایط خاص و الزامآور وجود دارد.
مزیت اصلی قرارداد چیست؟
اعتبار قانونی و الزامآوری قرارداد بزرگترین مزیت آن محسوب میشود. سند قرارداد قابلیت پیگیری در مراجع قانونی نیز دارد.
