تفاوت سند رسمی با عادی یکی از مباحث مهم در دنیای حقوقی است. درکل اسناد به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که از سند رسمی و سند عادی عبارت است.
سند رسمی به اسنادی اطلاق می‌شود که توسط مأمورین قانونی مانند سردفتران تنظیم و ثبت می‌شوند و اعتبار قانونی بیشتری دارند.
در مقابل، سند عادی به اسنادی گفته می‌شود که بدون دخالت مأمورین رسمی تنظیم می‌گردند.
شناخت تفاوت‌های این دو نوع سند و اهمیت آن‌ها در معاملات و روابط حقوقی، به افراد کمک می‌کند تا از حقوق خود به درستی دفاع کنند و از بروز اختلافات جلوگیری نمایند. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر درباره این موضوع همراه ما بمانید.
تفاوت سند رسمی و عادی از نظر قانون مدنی و ثبت
تفاوت سند رسمی و عادی باتوجه به تعاریف آن‌ها در قانون مدنی مشخص می‌شود. سندها به دو دسته رسمی و عادی تقسیم می‌شوند که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
در قانون مدنی ایران، سند رسمی به اسنادی اطلاق می‌شود که توسط مأمورین رسمی (مانند دفاتر اسناد رسمی) تنظیم شده‌اند و در مقابل، اسناد عادی به اسنادی گفته می‌شود که بدون دخالت مأمورین رسمی تنظیم می‌شوند و اعتبار قانونی کمتری دارند. دفاتر اسناد رسمی و اداره ثبت اسناد و املاک دو مکانی هستند که در آن‌ها تنها اسناد رسمی تنظیم می‌شود.
انواع سند
سندها در دو دسته رسمی و عادی قرار می‌گیرند. در نظر داشته باشید که پیش از تنظیم قرارداد بهتر است ابتدا درباره نوع سندی که الزامی است برای آن نوع خاص معامله تهیه کنید، اطمینان حاصل کنید. اگر درمورد اینکه در نهایت سند رسمی چیست؟ سوال دارید، در ادامه انواع سند را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
سند رسمی چیست؟
سند رسمی به اسنادی گفته می‌شود که توسط مأمورین قانونی (مانند سردفتران) تنظیم شده و دارای امضای معتبر هستند. این اسناد معمولاً شامل قراردادهای خرید و فروش، قرارداد اجاره به شرط تملیک خودرو، وصیت‌نامه‌ها و گواهی‌نامه‌های مختلف هستند.
سند رسمی شامل اسنادی است که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود. فرآیند تنظیم این نوع اسناد توسط ماموران رسمی مورد بررسی قرار می‌گیرد و مفاد قرارداد طبق قانون نوشته می‌شوند.
سند عادی چیست؟
سند عادی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که سند عادی به اسنادی اطلاق می‌شود که بین افراد به صورت غیررسمی و بدون دخالت مأمورین قانونی تنظیم می‌شود. این اسناد ممکن است شامل قراردادهای ساده، قرارداد صلح نامه، نامه‌ها یا توافقات کتبی باشند.
سند عادی شامل اسنادی است که بین افراد بدون دخالت مأمورین رسمی تنظیم می‌شود. یعنی در فرآیند تهیه قرارداد عادی، مامور رسمی نظارت ندارد. اگر ترتیب مفاد و بندهای قرارداد مانند آنچه در قانون ذکر شده است نباشد، باعث می‌شود سند جزء اسناد عادی محسوب شود.
سند ملکی چیست؟
سند ملکی به سندی اطلاق می‌شود که مالکیت یک ملک را اثبات می‌کند. این سند می‌تواند رسمی یا عادی باشد، اما برای اثبات مالکیت در محاکم قانونی، معمولاً سند رسمی معتبرتر است.
در زمینه اسناد ملکی بیشتر از هر زمان دیگه‌ای تفاوت سند رسمی با عادی مورد توجه قرار می‌گیرد. سند ملکی رسمی سندی است که در اداره ثبت اسناد یا دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد. توجه داشته باشید که قرارداد قولنامه زمین و یا مبایعه نامه‌هایی که بین طرفین پیش از ثبت رسمی انتقال مالکیت منعقد می‌شوند، غیر رسمی بوده و اعتبار سند رسمی را ندارند.
ویژگی‌ها و مزایای سند رسمی با سند عادی
- اعتبار قانونی بیشتر: سند رسمی دارای اعتبار بیشتری است و در محاکم قابل قبول‌تر است.
- محافظت از حقوق طرفین: در صورت بروز اختلاف، سند رسمی به عنوان مدرک معتبر شناخته می‌شود.
- ثبت در اداره ثبت اسناد: اسناد رسمی در اداره ثبت اسناد ثبت می‌شوند و این امر به شفافیت مالکیت کمک می‌کند.
- اعتبار تاریخ سند: تاریخ سند رسمی هم برای طرفین و هم برای شخص ثالت معتبر است و این در حالی است که اعتبار تاریخ سند عادی تنها در مورد طرفین قابل اجرا خواهد بود.
- ادعای جعل و انکار: درمورد اسناد رسمی تنها ادعایی که می‌توان داشت، مرتبط با جعل اسناد است. درصورتی که درمورد نمونه قرارداد اسناد عادی علاوه براینکه طرفین می‌توانند ادعای جعل داشته باشند، امکان انکار قرارداد و تردید در آن را نیز دارند.
- میزان تشریفات: برای تنظیم اسناد رسمی باید تشریفات قانونی را رعایت کرد. اما درمورد تنظیم اسناد عادی نیاز به انجام تشریفات نیست.
قوانین مربوط به سند مالکیت
پس از پاسخ به سوالت سند رسمی چیست؟ و سند عادی چیست؟ می‌خواهیم درباره انواع سند و برخی از ضوابط مرتبط با آن‌ها صحبت کنیم. قوانین مربوط به سند مالکیت شامل مقرراتی است که نحوه تنظیم، ثبت و اعتبارسنجی اسناد ملکی را تعیین می‌کند. این قوانین به حفظ حقوق مالکیت و جلوگیری از تقلب کمک می‌کنند.
تمام قوانینی که در ادامه مورد بررسی قرار می‌گیرند، باید در نحوه تنظیم قرارداد خرید و فروش ملک تجاری و انواع ملک‌ها مورد توجه قرار بگیرد.
حقوق تملک: این مسئله به این موضوع اشاره دارد که با انتقال سند مالکیت، چه کسی، تا چه میزان و به چه نحوی اختیار تصرف در ملک را دارد.
حقوق اجاره: از دیگر زمینه‌هایی که طی آن مالکیت زمین انتقال پیدا می‌کند، اجاره ملک یا زمین است. در این قانون تعهدات و مسئولیت‌های طرفین نسبت به مال و یکدیگر مشخص می‌شود. مواردی مانند مدت قرارداد، میزان و نحوه پرداخت و اختیارت طرفین در مقابل تعویق پرداخت مشخص می‌شود.
قوانین مالیات: از دیگر مواردی که در سند مالکیت باید مورد توافق قرار بگیرد، مسئولیت پرداخت مالیت‌ها مانند مالیات بر فروش ملک، مالیات بر ارزش افزوده و سایر مالیات‌های مرتبط است.
نحوه اثبات جعلی بودن سند
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، یکی از مهم‌تری زمینه‌های تفاوت سند رسمی با عادی، در اثبات جعلی و اصل بودن سند است. برای اثبات جعلی بودن یک سند، معمولاً نیاز به ارائه دلایل و شواهد مستند است. کارشناسی‌های قانونی و بررسی‌های تخصصی می‌توانند در این زمینه کمک‌کننده باشند. برخی از راه‌های بررسی جعل و اصل بودن سند عبارت‌اند از:
- بررسی سایر مدارک مربوطه
- استکتاب به معنای احضار فرد مورد نظر برای تکرار امضا و دست نوشته
- شهادت شاهدان ثبت سند
- کارشناسی متخصصان
به این منظور لازم است مراحلی که طی کنید تا ادعای شما مبنی بر جعلی بودن سند مورد بررسی قرار بگیرد. به طور مثال اگر درمورد قرارداد صلح نامه زمین شکایتی دارید، ابتدا باید طرح دعوی کنید و آن را به دادگاه مربوطه اطلاع دهید. سپس دادگاه درخواست شما را بررسی و درصورت نیاز به کارشناسی انتقال خواهد داد. درنهایت باید پس از طی کردن مراحل قانونی، منتظر رای دادگاه باشید.
اهمیت تنظیم سند رسمی در معاملات
تنظیم سند رسمی در معاملات از اهمیت بالایی برخوردار است. مشاوران حقوقی و بسیاری از وکلا به این نکته اشاره می‌کنند که به طور مثال در معاملات زمین، صرف داشتن قرارداد قولنامه نمی‌توانید در دادگاه قضایی چیزی را اثبات کنید. اگر درباره این مسئله که قولنامه چیست؟ دچار سوال شده‌اید، باید بگوییم که قولنامه سندی عادی است که پیش از ثبت رسمی انتقال مالکیت بین طرفین متعقد می‌شود تا توافقات مکتوب و مشخص شود. در ادامه برخی از مهم‌ترین دلایل اهمیت ثبت سند رسمی را بررسی کرده‌ایم.
- اعتبار قانونی بیشتری دارد.
- از بروز اختلافات و مشکلات حقوقی جلوگیری می‌کند.
- امنیت بیشتری برای طرفین معامله فراهم می‌آورد.
- مشخص می‌شود که مالکیت با طرف مقابل است و در ادامه کسی ادعای مالکیت نخواهد داشت.
- پیشگیری از کلاهبرداری و تقلب
- محافظت از حقوق وراث
- جلوگیری از تخلفات در قراردادهای قولنامه‌ای مانند فروش مال به چند نفر
- انتقال مالکیت سریع و بسیار آسان
پاسخ به سوالات متداول تفاوت سند رسمی با عادی
سند رسمی تک برگ چیست؟
سندی است که توسط دفاتر اسناد رسمی برای معاملات املاک و مستغلات صادر می‌شود و از سال 1390 معاملات املاک تنها با سند تک برگ ممکن است. مالک کسی شناخته می‌شود که نام او در سند تک برگ بوده باشد.
آیا می‌توان از سند عادی در محاکم استفاده کرد؟
بله، اما اعتبار آن کمتر از سند رسمی است.
چگونه می‌توان یک سند ملکی را معتبر کرد؟
با ثبت آن در دفاتر اسناد رسمی و دریافت تأییدیه‌های لازم
