نمونه قرارداد قرض پول یکی از پرکاربردترین قراردادها در دنیای حقوقی امروز است. این قرارداد در موقعیتی کاربرد دارد که می‌خواهید مبلغی را به کسی قرض بدهید و الزاما جزئیات آن را مکتوب کرده و تحت حمایت قانونی قرار دهید.
در دنیای امروز، قرض دادن و گرفتن پول به عنوان یکی از روش‌های متداول تأمین مالی در بین افراد و کسب و کارها به شمار می‌آید. با توجه به نیازهای مالی مختلف، افراد به دنبال راه‌هایی هستند که بتوانند به راحتی و با اطمینان از یکدیگر قرض بگیرند یا قرض دهند. اما برای جلوگیری از بروز مشکلات قانونی و مالی، تنظیم یک قرارداد قرض پول مناسب و دقیق امری ضروری است. در این مقاله به بررسی مزایا و معایب استفاده از قرارداد قرض پول و نکات حقوقی مهم در تنظیم آن خواهیم پرداخت.
مزایا و معایب استفاده از قرارداد قرض پول
نمونه قرارداد قرض پول یک قرارداد مکتوب است که باعث می‌شود که شرایط قرض به وضوح مشخص شود و هر دو طرف از حقوق و تعهدات خود آگاه باشند. همچنین در صورت بروز اختلاف، وجود یک نمونه قرارداد رسمی می‌تواند به عنوان مدرکی معتبر در محاکم قضایی مورد استفاده قرار گیرد.
با تعیین زمان‌بندی مشخص برای بازپرداخت، هر دو طرف می‌توانند برنامه‌ریزی مالی بهتری داشته باشند. این مسئله با افزایش تورم و شرایط خاص اقتصادی امروز ایران، ضروری به حساب می‌آید. در نهایت مهم‌ترین مزیتی که این نمونه قرارداد برای هر دو طرف دارد، پیشگیری از اختلافات مالی و خطرات اعتباری است.
در مورد معایب این نوع قرارداد باید بگوییم که تنظیم قرارداد ممکن است هزینه‌هایی را به همراه داشته باشد، به ویژه اگر نیاز به مشاوره حقوقی باشد. در کنار رفع اختلافات احتمالی آینده، پیچیدگی‌های قانونی و عدم آگاهی از نکات حقوقی ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در آینده شود. در نهایت اگر شرایط قرارداد به درستی تعریف نشود، ممکن است اختلافاتی بین طرفین ایجاد شود.
نکات حقوقی مهم در تنظیم قرارداد قرض بین افراد
تنظیم قرارداد قرض باید با رعایت نکات حقوقی خاصی انجام شود. برخی از نکات حقوقی که در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم، مرتبط با نحوه تنظیم مفاد قرارداد بوده و برخی دیگر به قوانین مدنی که بر این قرارداد دلالت دارند، مشرف هستند.
- نمونه قرارداد قرض گرفتن پول جزء قراردادهای تملیکی است. این بدان معناست که قرض‌گیرنده مالک پول است و طبق قانون حق تصرف در پول را به هر شکلی که صلاح ببیند، دارد.
- انواع عقود رضایی به قراردادهایی اطلاق می‌شود که برای تنظیم آن‌ها نیاز به تشریفات و شرایط رسمی نیست. برخلاف نمونه قرارداد قرض پول، قرارداد سرمایه گذاری در بورس نیازمند رعایت تشریفات است تا دارای اعتبار شود.
- یکی دیگر از نکات مهمی که در تدوین نمونه قرارداد قرض گرفتن پول حائز اهمیت است، وجود بند مرتبط با بازپرداخت عین مال یا قیمت آن به قرض‌دهنده است.
- فسخ یک طرفه قرارداد به صورت یک طرفه در حالی که بندی از قرارداد نقض نشده باشد، امکان پذیر نخواهد بود.
- امضای طرفین برای مستندسازی قرارداد الزامی است.
- بررسی هویت طرف مقابل خصوصا در مواردی که مبلغ قرض سنگین است، اهمیت بسیار زیادی دارد.
شرایط لازم برای صحت قرارداد قرض پول در قانون مدنی
قانون مدنی ایران، قرض را به این صورت تعریف می‌کند: قرض از اصطلاحات علم حقوق بوده و به معنای عقدی است که به موجب آن هر یک از طرفین، مقدار معینی از مال خود را به طرف دیگر تملیک می‌کند که طرف مزبور مثل آن را از حیث مقدار و جنس و وصف رد نماید.
طبق تعریفی که برای قرض در قانون مدنی ایران در نظر گرفته شده است، سه شرط مهم درباره قرض وجود دارد. این شروط شامل:
- قرض گیرنده باید همان میزان و مالی که به او قرض داده‌ایم را بازگرداند.
- کاهش یا افزایشی که در ارزش مال قرضی به وجود می‌آید، تاثیری در مالی که باید از طرف قرض‌گیرنده پرداخت شود، ندارد.
- اگر مالی قرضی کم یا ناقص شود، قرض گیرنده باید یا عین آن را تهیه کند و یا قیمت آن را بپردازد.
روش‌های تضمین بازپرداخت در قرارداد قرض پول
برای اطمینان از بازپرداخت مبلغ قرض، می‌توان از روش‌های زیر در تنظیم قرارداد قرض پول با ضامن استفاده کرد:
وثیقه: ارائه وثیقه‌ای معتبر که در صورت عدم بازپرداخت، قابل وصول باشد.
ضامن: معرفی یک شخص ثالث به عنوان ضامن که در صورت عدم پرداخت، مسئولیت پرداخت را بر عهده گیرد.
تنظیم چک: دریافت چک به عنوان ضمانت پرداخت.
بیمه نامه قرض: برخی شرکت‌های بیمه، بخشی مرتبط با بیمه این نوع از قراردادها دارند.
مشکلات رایج در قرارداد قرض و نحوه حل آن‌ها
از جمله مشکلات رایجی که ممکن است در نمونه قرارداد قرض پول پیش بیاید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم پرداخت به موقع: برای حل این مشکل می‌توان زمان‌بندی دقیق‌تری تعیین کرد یا از روش‌های تضمینی استفاده کرد.
اختلاف در مبلغ: برای جلوگیری از این مشکل، مبلغ دقیق قرض باید در ابتدای قرارداد به وضوح قید شود.
عدم رعایت شرایط توافق شده: در این صورت، طرفین می‌توانند با مراجعه به مراجع قضایی نسبت به حل اختلاف اقدام کنند.
تفاوت قرارداد قرض پول و قراردادهای مشابه
همانطور که می‌دانید در دنیای تجارت و معاملات روزمره، تعداد بی‌شماری از انواع قراردادها مانند قرارداد های سرمایه گذاری و یا قراردادهای قرضی با اهداف مختلف بین طرفین منعقد می‌شوند. این قراردادها معمولا به سبب شروط و میزان شراکت طرفین در میزان ضرر و زیان متفاوت هستند. در این بخش دو نوع از مهم‌ترین قراردادهای مرتبط با قرارداد قرض پول، یعنی قرارداد مضاربه و مشارکت را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
قرارداد قرض پول و قرارداد مشارکت
در قرارداد قرض، فقط مبلغی مشخص قرض داده می‌شود و بازپرداخت آن الزامی است. یعنی قرض‌دهنده مسئولیتی در قبال ضرر و زیان طرف دریافت‌کننده ندارد. این در حالی است که در مشارکت، هر دو طرف سرمایه‌گذاری کرده و در سود و زیان شریک هستند.
در قرارداد مشارکت هر دو طرف دارای هدف یکسانی هستند. در این قرارداد طرفین آورده مالی و غیرمالی خود را روی یک ایده و فعالیت متمرکز کرده و بر روی شراکت در نتیجه، توافق می‌کنند.
قرارداد قرض پول و قرارداد مضاربه
در مضاربه، یکی از طرفین سرمایه را تأمین می‌کند و طرف دیگر با آن سرمایه فعالیت اقتصادی انجام می‌دهد و سود حاصل تقسیم می‌شود. توجه داشته باشید که در نمونه قرارداد قرض پول، طرف قرض دهنده حق دریافت مبلغی بیش از قرض را ندارد.
همچنین قرارداد مضاربه از انواع قراردادهای معین است که شرایط و ضوابط الزامی آن توسط قانون‌گذار تعیین و تصویب شده‌اند. در صورتی که پیشتر بررسی کردیم که قرارداد قرض پول نیازمند تشریفات نیست و میزان و نوع پرداخت را طرفیت تعیین می‌کنند.
تعهدات طرفین در قرارداد قرض پول
هر یک از طرفین طبق نمونه قرارداد قرض دادن پول، دارای تعهداتی هستند:
قرض‌دهنده موظف است مبلغ قرض را به موقع و مطابق با شرایط توافق شده ارائه دهد.
قرض‌گیرنده موظف است مبلغ قرض را در زمان مقرر بازپرداخت کند و همچنین هرگونه هزینه اضافی (مانند کارمزد) را نیز متقبل شود.
گونه از سوءاستفاده در قرارداد قرض جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از سوءاستفاده در قراردادهای قرض، خصوصا در قرارداد قرض پول بدون ضامن، موارد زیر را می‌توان مدنظر قرار داد:
- تنظیم قرارداد مکتوب: همیشه یک قرارداد مکتوب با جزئیات دقیق تنظیم کنید.
- استفاده از مشاوره حقوقی: قبل از امضای هر قراردادی، مشاوره حقوقی دریافت کنید.
- بررسی اعتبار طرف مقابل: قبل از انجام معامله، اعتبار و سابقه مالی طرف مقابل را بررسی کنید.
تأثیر توافقات شفاهی در قرارداد قرض پول
در بسیاری از انواع قراردادها، طرفین با رضایت و هدف کسب منفعت مالی یا اعتباری، اقدام به همکاری می‌کنند. توافقاتی که به صورت شفاهی بین طرفین صورت می‌گیرند، معمولاً نمی‌توانند به عنوان مدارک معتبر در محاکم قضایی مورد قبول واقع شوند. بنابراین بهتر است تمام توافقات کتبی و مستند باشند تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود. این توافقات بیشتر برای سریع‌تر کردن روند تنظیم مفاد قرارداد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آیا برای قرارداد قرض پول شاهد نیاز است؟
در قانون ایران، برای اعتبار بخشیدن به قراردادهای قرض، وجود شاهد الزامی نیست؛ اما وجود شاهد می‌تواند کمک کند تا اعتبار بیشتری به قرارداد داده شود و در صورت بروز اختلاف، شاهدان بتوانند شهادت دهند.
تنظیم یک قرارداد قرض پول مناسب نه تنها می‌تواند از بروز مشکلات قانونی جلوگیری کند بلکه باعث ایجاد شفافیت و اعتماد بین طرفین نیز خواهد شد. با رعایت نکات حقوقی مهم و توجه به شرایط لازم برای صحت قرارداد، می‌توان از مزایای این نوع معاملات بهره‌مند شد.
