حداقل مهریه در ازدواج موقت چقدر است؟ سقف مهریه در ازدواج موقت یکی از مسائل مهم در این نوع از عقد نکاح است. عقد موقت عقد نکاحی است که به صورت مدت‌دار و تحت شرایطی بین زن و مرد منعقد می‌شود. برخلاف ازدواج دائم که مهریه می‌تواند پس از عقد مشخص و پرداخت شود، در عقد موقت تعیین مهریه از شروط صحت عقد است.
درنتیجه از آنجا که مهریه در ازدواج موقت از اهمیت زیادی برخوردار است و ممکن است در شرایطی باعث بطلان عقد شود، آگاهی از میزان سقف و کف آن و نحوه پرداخت بسیار اهمیت دارد. در این مقاله این مسائل را بیشتر مورد بررسی قرار خواهیم داد.
تعریف مهریه در ازدواج موقت و تفاوت آن با ازدواج دائم
سقف مهریه در ازدواج موقت و میزان دقیق آن باید کاملا مشخص شده باشد. تفاوت اصلی مهریه در ازدواج موقت و دائم در تاثیرگذاری آن بر روی صحت و یا بطلان عقد نکاح است.
در ازدواج دائم نیازی نیست که مهریه حتما پیش از عقد مشخص شده باشد، این در حالی است که در ازدواج موقت اگر مهریه پیش از عقد مشخص نشده باشد عقد باطل خواهد بود. در نتیجه شرط شرعی و قانونی بودن عقد موقت، تعیین مهریه است. البته ممکن است در نهایت دادگاه برای پرداخت و دریافت این مهریه حکم سازش صادر کند. بهتر است در این باره در مقالات حکم سازش چیست بیشتر جستجو کنید.
حداقل مهریه در ازدواج موقت چقدر است؟
همانطور که گفتیم میزان مهریه پیش از تنظیم قرارداد عقد موقت باید مشخص باشد. اما حداقل این مهریه چقدر می‌تواند باشد؟
بر اساس ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی هر چیزی که قابلیت مالیت داشته باشد و مشروع نیز باشد، می‌تواند به عنوان مهریه در نظر گرفته شود. اما درمورد حداقل مهریه باید بگوییم که تعیین میزان مهریه تا حد زیادی به توافق طرفین بستگی دارد و می‌تواند هر میزان از اموال شخصی شوهر بوده باشد.
آیا تعیین مهریه در ازدواج موقت الزامی است؟
بله. تعیین مهریه زن در عقد موقت اجباری است و اگر در عقد ذکر نشود، عقد نکاح چه از نظر شرعی و چه از نظر قانونی باطل است. این مسئله از مهم‌ترین تفاوت‌های عقد دائم و موقت می‌باشد.
توجه داشته باشید حتی اگر مرد و زن بعد از عقد نزدیکی نیز نداشته باشند، باز هم مهریه زن در عقد موقت باید از طرف مرد پرداخت شود. در نمونه قرارداد عقد موقت آماده این بند حتما به صورت مجزا وجود دارد.
مهریه‌های رایج در ازدواج موقت از نظر شرعی و عرفی
همانطور که پیشتر گفتیم، مهریه می‌تواند هر آنچه که قابلیت مالیت دارد، باشد. اما نکته مهم این است که در تعیین میزان مهریه شرایط مالی مرد و عرف جامعه نیز اهمیت دارد. زیرا اگر مهریه از اموال شخصی غیر از خود مرد تعیین شده باشد، باید حتما با رضایت او باشد.
از طرفی عرف جامعه، شرایط خانوادگی و شانیت زن نیز در تعیین مهریه موثر است. اما در نهایت مهریه در عقد موقت از یک شاخه نبات تا چند میلیون پول، اموال منقول و غیر منقول می‌تواند باشد.
سوالی که برای بسیاری از افراد در مورد نوع مهریه در عقد موقت پیش می‌آید این است که آیا مهریه حتما باید پول نقد باشد؟ پاسخ منفی است. طبق ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی، مهریه زن در نکاح موقت: تعیین مقدار مهر، منوط به تراضی طرفین است.
گاهی اوقات در زمان پرداخت مهریه، طرفین تصمیم می‌گیرند اموال دیگری را به جای مهریه صلح کنند.
شرایط صحت مهریه در ازدواج موقت
برای اینکه مهریه در ازدواج موقت اعتبار داشته باشد و صحت عقد نکاح را زیر سوال نبرد، باید به برخی از شرایط آن توجه ویژه‌ای داشت. برخی از این موارد شامل:
- مالیت داشتن به این معنا که ارزش اقتصادی در عرف جامعه داشته باشد.
- قابل تملک و تسلیم باشد.
- مشروع باشد و از کالای حرام مانند مشروبات الکلی نباشد.
- از اموال خود مرد باشد.
- معلوم و مشخص باشد.
همچنین توجه داشته باشید حتی اگر مهریه به ثبت نرسیده باشد، زن می‌تواند با حضور در دادگاه از دو شاهد استفاده کند و یا اگر مرد به وجود مهریه در دادگاه اقرار کند، باید میزان آن را حتما پرداخت کند.
مواردی که ازدواج موقت بدون مهریه باطل است
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، برخی از شرایط برای مشروع بودن عقد موقت ضروری هستند. در مقابل مهریه اگر فاکتورهای پایین را داشته باشد، عقد باطل می‌شود. این موارد شامل:
- مهریه به‌طور کامل مشخص نشده باشد.
- مهریه از اموال مشروع مرد نباشد.
- مهریه مالیت نداشته باشد.
- هریه صرفاً لفظی یا رمزی باشد بدون قابلیت اثبات مالی.
- مهریه از اموال غیر قابل تملک باشد یا مالی غیر باشد.
نظر مراجع تقلید درباره حداقل مهریه در ازدواج موقت
اکثر مراجع شیعه بر این باور هستند که مهریه زن در عقد موقت باید مشخص شده باشد و اگر مدت عقد و مقدار دقیق مهریه تعیین نشده باشد، عقد باطل خواهد شد. نظر ایشان بر این است که مهریه هر چند اندک، باید با توجه به شانیت و شرایط زن و مرد با توافق ایشان انتخاب شود. نظر مراجع معمولا در مسائل حقوقی مانند طلاق غیابی از طرف زن، یکسان خواهد بود.
آیت الله خامنه‌ای در این بار بر این نظر هستند که مدّت و مهریه باشد معلوم باشد تا عقد صحیح باشد ولی اگر مدّت یا مهریه معلوم نباشد عقد اشکال دارد.
آیت الله سیستانی نیز درباره شرایط و نحوه خواندن عقد در ابتدا حکم می‌کنند که پس از اینکه مدت و میزان مهریه در عقد موقت بین زن و مرد مشخص شد، بادی آیه عقد قرائت شود.
بررسی پرونده‌های واقعی و نکات حقوقی مهم
علاوه بر بحث تعیین سقف مهریه در ازدواج موقت، مسائل دیگری نیز در دادگاه‌های کشور به چشم می‌خورد که عدم رعایت آن‌ها باعث بطلان عقد موقت شده است. به طور مثال در موارد متعددی که مهریه در سند عقد موقت ثبت نشده است، فرآیند گرفتن آن با مشکل مواجه شده است.
همچنین با بررسی کیس‌های زیادی متوجه این شده‌ایم که اختلاف در تعیین صحیح مهریه یا اختلاف درباره مالیت آن، باعث حکم عدم اعتبار عقد موقت توسط قاضی شده است.
همچنین در موردی به دلیل این که مرد تنها یک نوع دعا و مهریه غیر قابل مالیت را به عنوان مهر قرار داده بود، عقد موقت از نظر قاضی باطل دانسته شده بود. در نتیجه آگاهی از مسائل حقوقی مانند تفاوت عقد معین و غیر معین و مفاهیم مرتبط با نکاح موقت ضروری بنظر می‌رسد.
جمع‌بندی و توصیه‌های حقوقی برای طرفین عقد موقت
اگر قصد دارید که عقد نکاح موقت را جاری کنید، در صورت امکان حتما ابتدا با یک مشاور متخصص مشورت کنید تا در مسائل حقوقی دچار مشکل نشوید. البته استفاده نمونه قراردادهای عقد موقت سایت تنظیم دات کام نیز می‌تواند موثر باشد. همچنین برای تعیین مهریه بهتر است اموال با ارزش مالی که امکان مالکیت دارند را تعیین کنید.
مهریه را حتما از اموال خود آقا مشخص کنید و همچنین عقد را به‌صورت رسمی ثبت کنید یا حداقل شاهد معتبر داشته باشید. در نهایت به این مسئله توجه داشته باشید که سقف و کف مهریه بر اساس توافق طرفین تعیین می‌شوند.
پاسخ به سوالات پرتکرار حداقل مهریه در ازدواج موقت
آیا می‌توان مهریه را فقط معنوی یا رمزی تعیین کرد؟
بله. گاهی اوقات طرفین توافق می‌کنند که مهریه‌های معنوی مانند آموزش قرآن و یا حقوق معنوی مانند حق تالیف را به عنوان مهریه در نظر بگیرند. البته برای پیگیری مسائل حقوقی پیشنهاد می‌شود که مهریه همراه با ارزش مالی باشد. موارد رمزی نیز اگر ارزش اقتصادی داشته باشند، مورد تایید خواهند بود.
آیا مهریه در ازدواج موقت واجب است؟
بله، بدون تعیین مهریه عقد باطل است.
