قرارداد تحت لیسانس (Licencing Agreement) قراردادی است که به موجب آن مالکیت یک دارایی نامشهود مانند دانش فنی، اعتبار نام تجاری و اختراع به فرد دیگری منتقل می‌شود. در تنظیم این نوع از قرارداد باید نهایت دقت به‌کار گرفته شود تا حقوق طرفین حفظ شود. در این بخش ابعاد مختلف قرارداد لیسانس را مورد بررسی قرار خواهیم داد، همراه ما باشید.
قرارداد تحت لیسانس چیست و چه کاربردی دارد؟
قرارداد تحت لیسانس توافقی است که لیسانس دهنده به دریافت کننده این اجازه را می‌دهد که در قبال پرداخت منافعی، از مالکیت فکری او بهره‌مند شود.
پس در پاسخ به این سوال که قرارداد تحت لیسانس چیست ؟ باید بگوییم که این قرارداد به انتفاع از مالکیت فکری طرف امتیازدهنده توسط دریافت‌کننده دلالت دارد که البته هیچ‌گونه انتقال مالکیتی دائمی صورت نمی‌گیرد.
در نهایت به کمک این نوع از قراردادها منطقه تولید و فروش نوعی از تکنولوژی یا محصولات در مناطقی که به آن دسترسی ندارند رواج پیدا می‌کند. کاهش هزینه‌ها نیز از دیگر کاربردهای قرارداد لیسانس است.
انواع قراردادهای تحت لیسانس
قرارداهای تحت لیسانس معمولا به چند دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
قرارداد تحت لیسانس انحصاری:
دریافت‌کننده امتیاز لیسانس انحصاری این امکان را دارد که در بازار بخش خود بدون نگرانی از حضور خود امتیازدهنده و اشخاص ثالث فعالیت کند.
قرارداد تحت لیسانس غیر انحصاری:
زمانی که لیسانس از نوع غیر انحصاری است، ممکن است در بازار هم خود امتیازدهنده و هم اشخاص ثالت حضور داشته باشند.
قرارداد تحت لیسانس انفرادی:
قرارداد تحت لیسانس انفردای قراردادی است که تنها رقیب بازار، خود لیسانس‌دهنده است.
قرارداد تحت لیسانس اجباری:
ممکن است حق استفاده از مالکیت فکری یک مورد ثبت شده توسط دولت به سایر افراد اعطا شود تا با تولید آن رفاه بیشتر مصرف‌کنندگان حفظ شود. در این شرایط نیازی به اجازه دارنده آن امتیاز نیست و طرف مورد نظر دولت یا مرجع دارای صلاحیت است.
حقوق و تعهدات طرفین در قرارداد تحت لیسانس
همانطور که می‌دانید تنظیم قرارداد کار بسیار مهم و دقیقی است که برخی از بندها و جزئیات آن برای جلوگیری از ضرر مالی و معنوی طرفین بسیار ضروری هستند. در همین راستا بهتر است با حقوق و تعهدات هر دو طرف قرارداد آشنا شوید.
حقوق و تعهدات لیسانس دهنده
- میزان حق رویالتی و نسبت آن به سود یکی از مواردی است که در قرارداد باید تعیین شود.
- در قرارداد باید ذکر شود که لیسانس‌دهنده قصد دارد چگونه نوع بهره‌برداری از مالکیت فکری را به دریافت‌کننده انتقال بدهد؟ این انتقال به چه میزانی است؟
- همچنین لازم است لیسانس‌دهنده متعهد شود که دربرابر آسیب به برند و مالکیت فکری از دریافت‌کننده حمایت خواهد کرد.
حقوق و تعهدات لیسانس گیرنده
- دریافت‌کننده امتیاز علاوه بر مزایایی که به دست می‌آورد، تعهداتی مانند پرداخت حق رویالتی را باید متعهد شود.
- رعایت حقوق مالکیت فکری و محدودیت‌ها از دیگر تعهدات طرف لیسانس‌گیرنده هستند.
- در نهایت محافظت از نام برند در مقابل رقبا و اشخاص ثالت هم بر عهده لیسانس‌گیرنده است.
مراحل قانونی تنظیم قرارداد تحت لیسانس
تنظیم قرارداد تحت لیسانس باید تحت شرایط قانونی انجام شود؛ ابتدا بهتر است طرفین درباره صلاحیت طرف مقابل تحقیق و با مشاور حقوقی مشورت کنند. سپس دو طرف باید بر سر میزان و نوع مالکیت معنوی هم با یکدیگر مذاکره کنند و سپس پیش نویس قرارداد تنظیم شود.
در نهایت در برخی از انواع توافق‌ها بهتر است توافق ثبت محضری شده تا اعتبار قانونی پیدا کند. قرارداد با امضای دو طرف معتبر شده و قابلیت پیگیری در دادگاه را پیدا می‌کند.
تفاوت قرارداد تحت لیسانس با قراردادهای مشابه
قرارداد هبه نامه یکی از انواع قرارداد است که مالکیت را به فرد دیگری واگذار می‌کند. تفاوت این دو نوع قرارداد در این است که طی هبه نامه مالکیت کاملا رایگان به طرف مقابل اعطا می‌شود، اما در قرارداد تحت لیسانس، طرف لیسانس دهنده طبق قرارداد حق رویالتی دریافت می‌کند.
قرارداد تحت لیسانس و قرارداد فرانشیز نمونه‌ای از قراردادهای تجاری مشابه هم هستند که حتی گاهی نام آن‌ها جای یکدیگر استفاده می‌شود. البته تفاوت‌هایی من جمله میزان حقوق طرف دریافت کننده در استفاده از امکانات کسب و کار، مدت زمان قرارداد و جامعیت در میان آن‌ها وجود دارد.
قرارداد مشارکت در خدمات هم یکی دیگر از انواع قراردادها است که ممکن است با قرارداد تحت لیسانس اشتباه گرفته شود. در قرارداد لیسانس طرفین همکاری در جهت تولید محصول یا ارائه خدمات ندارند، اما در قرارداد مشارکت خدمات دو طرف در کنار یکدیگر خدمات را به مشتریان ارائه می‌کنند.
مزایا و معایب قرارداد تحت لیسانس برای شرکت ها
از جمله مزایای تنظیم قرارداد تحت لیسانس برای شرکت‌های استارتاپی، امکان دریافت منابع مالی و درآمد مناسب از طریق اعطای مالکیت فکری یا حق اختراع به شرکت‌های دیگر است. همچنین با تنظیم این قرارداد محصول در بازارهای جدید رشد پیدا کرده و باعث گسترش نام برند می‌شود.
از طرفی اعطای لیسانس امکان کنترل و بازرسی را کمتر می‌کند. همچنین ریسک به خطر افتادن محرمانگی اطلاعات بسیار بالا است. البته استفاده از نمونه قرارداد تولید تحت لیسانس که تحت نظر وکیل نوشته شده باشد این ریسک‌ها را کاهش می‌دهد.
نکات کلیدی در تنظیم قرارداد تحت لیسانس
از جمله نکات مهمی که باید در قرارداد تحت لیسانس لحاظ شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- موضوع قرارداد باید مشروع باشد.
- مدت زمان قرارداد تحت لیسانس باید دقیق ذکر شود.
- شرایط فسخ و اقاله قرارداد هم باید به توافق رسیده باشد.
- تعهدات طرفین و کیفیت مورد انتظار لیسانس‌دهنده نیز از بندهای مهم حقوقی در این نوع از قرارداد است.
نحوه فسخ قرارداد تحت لیسانس
شرایط قرارداد تحت لیسانس در قانون به گونه‌ای است که هیچ یک از طرفین نمی‌توانند یک‌طرفه قرارداد را فسخ کنند. این قرارداد از انواع قرارداد لازم است که فسخ آن تنها درصورتی ممکن است که شرایط فسخ در قرارداد ذکر شده و به توافق طرفین رسیده باشد.
نقش قرارداد تحت لیسانس در توسعه کسب وکارها
- دسترسی به تکنولوژی‌های جدید: شرکت‌ها با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های جدید امکان بهبود خدمات و محصولات خود را پیدا می‌کنند.
- کاهش زمان ورود به بازار: استفاده از دارایی فکری سایر برندها ورود به بازار را راحت‌تر و سریع‌تر می‌کند.
- توسعه برند: شرکت‌ها با استفاده از نام برندها می‌توانند اعتبار خود را افزایش دهند.
- توسعه بازار: قرارداد تحت لیسانس ورود به بازارها و مناطق جدید را ممکن می‌سازد.
قرارداد تحت لیسانس در صنعت فناوری و نرم افزار
بسیاری از شرکت‌ها نرم افزارهای خود را تحت قرارداد لیسانس به مشتریان ارائه می‌دهند. همچنین با استفاده از تکنولوژی دیگران امکان توسعه نرم افزارهای جدید فراهم می‌شود، از طرفی این قرارداد از حقوق معنوی مخترع محافظت می‌کند.
چگونه قرارداد تحت لیسانس می‌تواند به ورود به بازارهای جدید کمک کند؟
قرارداد تحت لیسانس به هر دو طرف کمک می‌کند تا بتوانند با سرعت و اعتبار بیشتر وارد بازارهای جدید در مناطق مختلف شوند. همچنین کاهش ریسک مالی و دسترسی به دانش فنی موجب می‌شود که شرکت‌ها تمرکز خود را بیشتر روی بازاریابی در بازارهای جدید بگذارند.
قرارداد تحت لیسانس برای محصولات بین المللی
برخی از شرایط و نکات حقوقی باید در قراردادهای بین المللی رعایت شوند:
- بررسی قوانین محلی کشور مقصد
- تنظیم قرارداد به زبان طرفین
- تعیین محل حل اختلافات
- رعایت قوانین تجارت بین الملل
- نحوه بازرسی بر کیفیت محصولات
نمونه قرارداد تحت لیسانس
یک نمونه قرارداد تولید تحت لیسانس باید دارای بندهای زیر باشد:
- موضوع قرارداد
- مدت زمان قرارداد
- تعهدات فروشنده
- تضامین اجرای تعهدات
- تعهدات خریدار و تضامین اجرا
- مبلغ قرارداد
- نحوه پرداخت
- نحوه حل اختلافات
- موارد فسخ قرارداد
- نسخ قرارداد
- امضاء طرفین
دانلود انواع قرارداد از سایت تنظیم دات کام
استفاده از نمونه قرارداد دقیق و معتبر که زیر نظر وکلا و مشاوران حقوقی باتجریه نوشته شده باشد، دغدغه صاحبین کسب‌وکارها است. لذا در صورت نیاز به هر گونه قرارداد شخصی و تجاری، کافی است به سایت (https://tanziim.com/) مراجعه کنید تا به راحتی به انواع قراردادها دسترسی داشته باشید.
پاسخ به سوالات متداول قرارداد تحت لیسانس
آیا قرارداد تحت لیسانس محدودیتی دارد؟
مدت زمان و میزان استفاده از قرارداد لیسانس توسط امتیاز دهنده در قرارداد تعیین می‌شود. مواردی مانند حق رقابت درقراردادهای انحصاری یا غیر انحصاری متفاوت است.
قرارداد تحت لیسانس چه شرایطی دارد؟
در قرارداد تحت لیسانس باید تمام شرایط تعهد و تضامین اجرا ذکر شود. همچنین این قرارداد از انواع قرارداد لازم است و طرفین حق فسخ یک طرفه آن را ندارند.
قرارداد تحت لیسانس مشابه قرارداد بیع است؟
خیر. قرارداد تحت لیسانس شرایط و قوانین حاکم بر خود را دارد. این قرارداد تحت هیچ یک از عقود در قانون ایران صورت نمی‌گیرد.
