اجاره به شرط تملیک نوعی ابزار حقوقی است که در سال‌های اخیر بنا بر نیاز مردم وارد معاملات میان افراد شده است. از آنجایی که بهای خرید بسیاری از کالاها مانند مسکن و خودرو در ایران بسیار زیاد شده، قراردادی بین خریدار و فروشنده بسته می‌شود که به موجب آن خریدار بتواند تحت شرایطی پیش از پرداخت آخرین قسط در ملک مورد نظر مستاجر باشد. در واقع بعد از اتمام آخرین قسط، مستاجر به مانند مالک در نظر گرفته خواهد شد.
ماده 10 قانون مدنی در ایران از قرارداد اجاره به شرط تملیک حمایت کرده است. از آنجایی‌که این نوع نمونه قرارداد در منابع فقهی-حقوقی پیش بینی نشده است، لذا در این مقاله به بررسی ماهیت و احکام آن پرداخته‌ایم، همراه ما بمانید.
اجاره به شرط تملیک چیست؟
اجاره به شرط تملیک براساس ماده ۵۷ آئین نامه فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا تدوین می‌شود و در واقع ترکیبی از خصوصیات دو عقد اجاره و بیع است. اما واقعا اجاره به شرط تملیک چیست؟
در این قرارداد شرط می‌شود که اگر مستاجر به تمام شرایط درج شده عمل نماید، در انتهای مدت زمان تعیین شده به مانند مالک شناخته می‌شود. طی این قرارداد بخشی از منافع مالی برای مدتی و پس از اتمام قرارداد عین آن به خریدار تعلق می‌گیرد.
اشخاص خصوصی و عمومی یا حقیقی و حقوقی می‌توانند در نقش هر یک از طرفین قرار داشته باشند، اما این قرارداد بیش‌تر میان بانک‌ها و شرکت‌های لیزینگ و اشخاص خصوصی منعقد می‌شود.
این قرارداد تنظیم می‌شود تا تخلف مستاجر از شرایط تعیین شده موجب عدم انتقال مال به وی گردد و همچنین منافع فروشنده یا ارائه دهنده تسهیلات تامین شود.
نمونه قرارداد اجاره به شرط تملیک
در نمونه قرارداد اجاره به شرط تملیک 10 ماده نام برده می‌شود و هر یک باید بر اساس شرایط مندرج و تایید 2 طرف تکمیل شوند. این 10 مورد شامل موارد زیر هستند.
- طرفین قرارداد ( اطلاعات شخصی دو طرف حقیقی و یا حقوقی)
- موضوع و مشخصات قرارداد مستاجره
- مدت اجاره
- اجاره بها و نحوه پرداخت
- شرایط و آثار قرارداد
- کلیه خیارات از جمله خیار غبن به هر عنوان و ادعا به هر میزان با اقرار طرفین مبنی بر علم و اطلاع کامل از عرف بازار اسقاط گردید. چنانچه موارد تقلب و تدلیس به طور واضح و آشکار علت غبن باشد مستثنی است.
- الزام وجود شهود (به استناد ماده 2 قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال 1376)
- حق الزحمه مشاور املاک (طبق قانون مصوب کمیسیون)
- زمان بستن قرارداد و مشخصات بنگاه معاملاتی
- تایید موارد حقوقی مفاد این قرارداد
اجاره به شرط تملیک کامیون
بسیاری از شرکت‌های لیزینگ خودرو، کارخانه‌های تولیدی و شرکت‌های لجستیک هر ساله اقدام به انتشار آگهی‌هایی مبنی بر اجاره به شرط تملیک کامیون می‌کنند. طی این قرارداد راننده محترم با استفاده از قرارداد استخدام راننده کامیون استخدام می شود و در مدت زمان تعیین شده باید برای شرکت کار کند و با پرداخت به موقع اقساط مالک خودرو شود.
البته خریداران حتما باید توجه داشته باشند که قرارداد به امضای مدیرعامل وقت برسد، زمان دقیق واگذاری مشخص باشد و سال‌هایی که راننده حتما باید برای شرکت کار کند تعیین شده باشند.
در سایت‌های لیزینگ خودرو برای اجاره به شرط تملیک کامیون باید ابتدا پیش قسط پرداخت کنید که میزان این پیش قسط بسته به ارزش پولی ماشین متفاوت است، سپس مبلغ و تعداد قسط ها کامل مشخص می‌شوند.
شرایط فروش خودرو در انوع شرکت‌های لیزینگی یا کارخانه‌ها متفاوت است. فاکتورهای درصد تسهیلات، نرخ سود پرداختی، بیمه بدنه در حین قرارداد اجاره به شرط تملیک و در نهایت مالیات از انواع شرایط هستند که پیش از بستن قرارداد باید به درستی بررسی شوند.
اجاره به شرط تملیک خودرو
اجاره به شرط تملیک خودرو در ایران یکی از رایج‌ترین انواع قراردادهاست، این قرارداد برای خرید اقساطی خودرو بسته می‌شود.
همانطور که در توضیحات اجاره به شرط تملیک اشاره شد، در ابتدای امر مالکیت و تمام منافع به مستاجر (خریدار) منتقل نمی‌شود، پس از اتمام مدت زمان مشخص و اجرای تعهدات مالکیت به او منتقل می‌شود.
در اجاره به شرط تملیک خودرو نیز باید قرارداد تنظیم شود، مدت اجاره، مبلغ اجاره، نحوه پرداخت، مقدار پیش قسط و مبلغ نهایی، زمان انتقال مالکیت، تضامین مالی، نوع بیمه خودرو، شرایط و عواقب فسخ، قوانین شرکتی لیزینگی و در نهایت رعایت قوانین مدنی تضمین شوند.
نحوه تنظیم قرارداد اجاره به شرط تملیک
مشخصات طرفین قرارداد، موضوع قرارداد، مدت اجاره، مبلغ اجاره، شرط تملیک، مبلغ خرید، تعهدات طرفین، شرایط فسخ قرارداد، حل اختلافات، امضا و تاریخ همگی از بندهای مختلف اجاره به شرط تملیک هستند.
برای تنظیم این قرارداد حتما بهتر است از مشاور حقوقی کمک گرفته شود همچنین اگر قرارداد در دفاتر اسناد رسمی ثبت شود، از بروز مشکلات در آینده جلوگیری می‌شود.
مزایا و معایب اجاره به شرط تملیک
اجاره به شرط تملیک در عین حال که مزایای بسیار زیادی دارد، ممکن است معایبی نیز داشته باشد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
مزایا قرارداد اجاره به شرط تملیک
- امکان خرید اقساطی در شرایطی که اوضاع اقتصادی در شرایط خوبی قرار ندارد
- عدم نیاز به وثیقه‌های سنگین
- آسان بودن تنظیم و ثبت قرارداد
- امکان اجرا در مورد بسیاری از کالاها از خودرو تا لوازم خانگی
معایب قرارداد اجاره به شرط تملیک
- افزایش قیمت نهایی کالا به موجب نرخ سود
- امکان استرداد کالا از طرف موجر در صورت عدم رعایت تعهدات
- عدم انتقال کل منافع تا انتهای زمان قرارداد
تفاوت اجرا به شرط تملیک با سایر قراردادهای اجاره
انواع قراردادهای اجاره شامل اجاره معمولی، اجاره تجاری، اجاره مسکونی، اجاره ملک، اجاره بلند مدت، اجاره کوتاه مدت، اجاره معوض، اجاره بدون عوض و اجاره با حق انتقال می‌شود.
طبق ماده 467 انواع کرایه و اجاره به 3 دسته کرایه اشیا، کرایه حیوانات و کرایه اشخاص تقسیم می‌شوند، اما در این بخش قراردادهایی که موجب انتقال منافع مبیع و مالکیت می‌شوند را بررسی می‌کنیم.
اجاره معمولی قراردادی است که مستاجر تنها حق استفاده از مال را طی مدت زمان معین دارد و پس از تمام زمان قرارداد یا باید آن را تمدید کند یا مبیع را باز پس دهد.
در اجاره تجاری امکان استفاده تجاری برای مستاجر فراهم می‌شود.
قراردادهای کوتاه مدت و بلند مدت مانند اجاره معمولی بوده و تنها در مدت زمان اجرا متفاوت هستند.
اما اجاره به شرط تملیک قراردادی است که موجب مالکیت فرد در انتهای مدت قرارداد می‌شود. قوانین و مقررات در مورد این نوع اجاره جزئیات بیشتری دارند و تعهدات طرفین متفاوت است. همچنین مستاجر در انتهای دوره باید مبلغی برای خرید نهایی پرداخت کند.
وام اجاره به شرط تملیک
بانک‌ها به موسسات، واحدهای تجاری، کشاورزی، صنعتی و کسب و کارها به منظور تامین سرمایه، اموال منقول و غیر منقول را واگذار می‌کنند.
بدین منظور شرکت باید مدارک مورد نیاز، مشخصات و مدارک قانونی شرکت، ترازنامه، صورت‌های مالی حسابرسی شده و اسناد مالکیت شرکت را ارائه دهد، همچنین مستاجر باید شرایط زیر را داشته باشد.
· داشتن اهلیت قانونی
· برخورداری از شخصیت حقوقی مستقل و خصوصی
· داشتن پروانه بهره برداری
· مالکیت واحد تجاری در حال حاضر
· عدم سابقه بدعهدی مالی مانند چک برگشتی و دیون معوق
· صلاحیت و امکان پرداخت اقساط
· داشتن شرایط مورد نظر بانک برای اعطای وام
اجاره به شرط تملیک در حوزه مسکن و خودرو
اجاره به شرط تملیک مسکن به این صورت تعریف می‌شود که میزان پولی که مستاجر به عنوان مبلغ اجاره ماهانه پرداخت می‌کند، اقساط خرید خانه در نظر گرفته می‌شود.
در این شرایط موجر در انتهای زمان قرارداد و در شرایطی که خریدار تمام اقساط و مبالغ مالی تعیین شده را پرداخت کرده باشد، باید مالکیت مسکن را به او (خریدار) واگذار کند.
اجاره به شرط تملیک نیسان
اجاره به شرط تملیک نیسان از طرف شرکت‌های توزیع و پخش آگهی می‌شود. در سایت‌های مرتبط با آگهی شغلی شرکت‌های لیزینگی یا پخش و توزیع برای تکمیل تیم خود شرایط این نوع اجاره را فراهم می‌کنند.
مبلغی به عنوان پرداخت اولیه دریافت شده و بر اساس سیاست شرکت و ارزش ماشین اقساط ماهانه تنظیم می‌شوند. سپس در انتهای زمان تعیین شده در قرارداد، خود راننده مالک ماشین می‌شود. البته ممکن است مدت زمانی که باید در شرکت کار کند متفاوت باشد.
شرایط و قوانین اجاره به شرط تملیک
- شرایط و قوانین اجاره به شرط تملیک مطابق با موارد زیر است.
- عقد رضایی (برای اجرای این قرارداد تنها رضایت طرفین کافی است)
- عدم امکان فسخ یکطرفه
- لازم الاجرا بودن قرارداد
- انتقال مالکیت تعویقی
- شروط ضمن عقد
- امانی بودن ید مستأجر
- عدم صدق خیار مجلس و خیار تاخیر در تحویل
سرور اجاره به شرط تملیک
اجاره سرور به صورت اختصاصی نوعی قرارداد است که به موجب آن خریدار پس از اتمام اقساط مالک سرور می‌شود. این قرارداد بین کاربر و هاستینگ میزبان بسته می‌شود. معمولا امکان دریافت فیزیکی سرور پس از اتمام زمان اجاره به شرط تملیک وجود دارد.
حقوق و تعهدات طرفین در قرارداد اجاره به شرط تملیک
هر دو طرف قراراداد یعنی موجر و خریدار از حقوق مشخصی برخوردار هستند و ملزم به رعایت تعهدات قید شده در قرارداد می‌باشند. از جمله می‌توان موارد زیر را برشمرد.
تعهدات موجر
تحویل سالم مستاجره (خودرو، کالا و…) و ذکر نحوه انتفاع از آن
ارائه و تحویل اسناد مالکیت
عدم انجام اقدامی در جهت جلوگیری از انتفاع مستاجر
انتقال مالکیت در انتهای قرارداد
تعهدات خریدار
پرداخت به موقع اقساط
نگهداری درست از مال اجاره‌ای طبق ماده 490 قانون مدنی
اجازه از مالک برای تعمیرات اساسی
عدم انتقال مال به غیر
با تنظیم دات کام با اطمینان قدم بردار
در نهایت اجاره به شرط تملیک یک گزینه مفید برای افرادی است که به دنبال انعطاف‌پذیری مالی و دسترسی به مالکیت هستند. با این حال انتخاب آگاهانه، مشورت با وکیل و مشاور حقوقی و بررسی دقیق شرایط قرارداد الزاماتی هستند که ریسک ضرر و زیان قرارداد را کاهش می‌دهند. شما می‌توانید تمامی قرارداد های خود را از سایت تنظیم دات کام تهیه نمایید تمامی قرارداد ها در این سایت زیر نظر وکلا دادگستری تهیه و تنظیم می شود و می توانید با خیالی آسوده با کمترین هزینه و در کوتاه ترین زمان قرارداد خود را تهیه نمایید.
